Rodzaje gniazdek elektrycznych - kompletny poradnik

Gniazda elektryczne to elementy sieci, które montowane są niemal w każdej instalacji. Ich konstrukcje różnią się między sobą, co wpływa na ich cechy. Jakie są rodzaje gniazdek elektrycznych i na czym polegają różnice między nimi?

Planowanie gniazd elektrycznych to jedno z najtrudniejszych zadań związanych z projektowaniem sieci elektrycznej. Gniazda trzeba nie tylko precyzyjnie rozmieścić w mieszkaniu. Trzeba też dobrać odpowiednie rodzaje gniazdek elektrycznych do konkretnego zapotrzebowania. Poznaj najważniejsze typy gniazd wraz z kryterium ich podziału.

Rodzaje gniazd elektrycznych

Sieć elektryczna to rozbudowany system przewodów i akcesoriów. Na zewnątrz widoczna jest jedynie część z nich w postaci włączników i gniazd. Od ich rozmieszczenia zależy to, czy w domu będziesz mógł wygodnie korzystać z prądu elektrycznego. To także odpowiednie rodzaje gniazd elektrycznych zapewniają bezpieczeństwo użytkowników i sprzętu.

Na rynku znajdują się gniazdka w wielu typach i formach. Poza wyglądem, który powinien interesować Cię na samym końcu, gniazda różnią się między innymi lokalizacją. Tu masz do wyboru:

• natynkowe - gniazdo mocowane jest na powierzchni ściany. W osłonie wystającej poza lico muru znajduje się cały mechanizm;
• podtynkowe - gniazdo jest montowane w puszkach schowanych w murach. Wejście do gniazda jest zlicowane ze ścianą lub minimalnie wystaje poza jej lico.

Rodzaj gniazda zależy od tego, z jakim typem sieci masz do czynienia w budynku. Gniazda natynkowe projektuje się przede wszystkim przy sieciach rozbudowywanych. Konstrukcje podtynkowe są standardem w nowych domach.

Kolejny podział dotyczy ilości wejść na wtyczki do przedłużaczy, które wychodzą z jednego punktu dystrybucyjnego. To kryterium ma ogromny wpływ na funkcjonalność sieci. Tutaj najczęściej spotykane są dwa rodzaje gniazd elektrycznych:

• gniazda pojedyncze;
• gniazda podwójne.

Większe ilości gniazd w ramach jednej puszki są praktycznie niespotykane.

Kolejne kryteria podziałów gniazdek elektrycznych dotyczą ich bezpieczeństwa i współpracy z podpinanymi urządzeniami. Wśród najpopularniejszych typów gniazd na rynku znajdują się następujące warianty:

• gniazdo elektryczne z uziemieniem - najpopularniejsze gniazdo, które ma dwa otwory i umiejscowiony nad nimi bolec;
• gniazdo elektryczne bez uziemienia - zawiera jedynie dwa otwory na bolce we wtyczce. Gniazdo dawniej stosowane powszechnie, obecnie praktycznie nie montowane;
• gniazdo elektryczne z przesłonami torów prądowych - otwory na końcówkę wtyczki mają zewnętrzne przesłony z tworzywa sztucznego. Zapobiegają one wetknięciu do gniazda innego elementu niż wtyczka;
• gniazdo elektryczne schuko - gniazdo z uziemieniem, jednak o innej konstrukcji, niż wersja przedstawiona powyżej. Tutaj uziemienie ma formę blaszanych końcówek ulokowanych na obwodzie. Wymaga zastosowania takich samych wtyczek. W Polsce stosowane sporadycznie, za to popularne w Niemczech i Skandynawii.

Ponadto standardowe gniazda elektryczne mogą być wyposażone w przesłony zewnętrzne, które ograniczają dostęp wody i kurzu. Przy wyborze warto zwrócić uwagę także na stopień ochrony IP. Wartość liczbowa podana po tym symbolu oznacza poziom ochrony przed wilgocią i pyłem. Im wyższa, tym lepsze zabezpieczenia zastosowano w konkretnym gnieździe.

Jakie wybrać gniazdka elektryczne?

Wybór gniazda elektrycznego powinien być podyktowany funkcjonalnością sieci i względami bezpieczeństwa. Na funkcjonalność można wpłynąć, wybierając gniazda podwójne w miejscach użytkowania dużej ilości sprzętu. Z kolei za bezpieczeństwo odpowiada zastosowane zabezpieczenie. W pokojach dzieci i miejscach użytkowanych przez najmłodszych warto zamontować gniazdo z przesłonami torów prądowych. W pomieszczeniach narażonych na działanie wilgoci zamontuj gniazdo z przesłoną zewnętrzną. Z kolei na zewnątrz budynków musisz umieścić gniazda z ochroną minimum IP55.

Nowoczesne gniazdka elektryczne

Poza wymienionymi popularnymi typami istnieją jeszcze bardziej nowoczesne gniazdka elektryczne. Rodzaje te sprawdzają się głównie przy zasilaniu urządzeń elektronicznych i sprzętu komputerowego. Można tu wymienić gniazda DATA w wersji klasycznej lub z kluczem dostępu. Są one przeznaczone do pracy w sieciach z zasilaniem awaryjnym, do których podłączone są urządzenia elektryczne. Najczęściej stosuje się je w instalacjach podtrzymujących lub ratujących życie i przy ważnych serwerach.

Tego typu elementy charakteryzują się czerwonym kolorem gniazd elektrycznych, co odróżnia je od standardowych. Ponadto mogą być wyposażone w klucz dostępu. Na wtyczce i gnieździe montuje się specjalne nalepki. Po ich połączeniu dochodzi do przewodzenia prądu. W ten sposób można wyeliminować podłączanie do sieci innych niepowołanych urządzeń.

Jak podłączyć gniazdko krok po kroku?

Korzystając z opisów gniazd elektrycznych, wybrałeś odpowiednie akcesoria? Pora teraz przejść do montażu. Pierwszym etapem będzie przygotowanie miejsca pod puszkę instalacją w punkcie wyznaczonym na projekcie. W zależności od zastanej sytuacji i rodzaju sieci będziesz musiał wykonać otwór, skorzystać z istniejącej puszki lub zamocować ją na tynku. Do puszki trzeba poprowadzić przewody i podłączyć je do kostki. Następnie pozostaje połączenie przewodów z gniazdem i przykręcenie go obudowy.

Niezależnie od tego, czy montujesz pojedyncze gniazdo schuko, czy z bolcem, nie zabieraj się do tego bez odpowiednich kwalifikacji. Przy montażu niezbędna jest podstawowa wiedza z dziedziny elektryki. Z kolei do odbioru instalacji i dopuszczenia jej do użytkowania potrzebne są kwalifikacje SEP. Tylko osoba mające aktualne kwalifikacje może dopuścić sieć do użytkowania.